Der Oberschlesier
Tłumaczenie
Więcej informacji
Tłumaczenie na język polski zostało wykonane automatycznie za pomocą sztucznej inteligencji. W związku z tym, mogą występować błędy w tłumaczeniu. Tłumaczenie dotyczy tylko i wyłącznie części tekstu, która zawiera słowa kluczowe.
Historyczne wzmianki.
Gliwice i niemieckie osadnictwo w okolicy
Gliwice musiały być otoczone przez wiele, jeśli nie wyłącznie niemieckich wsi. W 1276 roku niejaki Hermann odkupił od hrabiego Petera jego majątek Sobischowitz, aby następnie nadać mu status osady na prawie frankońskim. Prawdopodobnie na cześć sprzedającego osada otrzymała nazwę Petersdorf.
Stroppendorf jest wzmiankowany pod tą nazwą już w 1286 roku, w tym samym czasie odnotowano również sołtysa tej miejscowości.
W 1279 roku Angrimann i jego syn Heinrich występują jako lokatorzy w Deutsch Zernitz. Przydomek „Deutsch” oraz obecność niemieckich nazw terenowych (np. Roßbach, Fallungen) wyraźnie wskazują na niemieckie osadnictwo.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku wielu sąsiednich wsi, których nazwy mają swoje niemieckie odpowiedniki:
- Knauerdorf → Knurow
- Grünwald → Kriewald
- Gierartowitz → Gieraltowitz (Gerhardsdorf)
- Trineck, które w dokumentach łacińskich było zapisywane jako „In der Tränke” (miejsce pojenia bydła)
Scheitza opracował już szczegółowy przegląd na temat rozprzestrzeniania się prawa niemieckiego na całym obszarze gliwickim.
Co istotne, w bezpośrednim sąsiedztwie Gliwic – w miejscowościach takich jak Trineck, Stroppendorf, Haselgrund – istnienie niemieckiej warstwy chłopskiej można udokumentować na podstawie nazwisk chłopów aż do XVI wieku.
Wśród typowych niemieckich nazwisk chłopskich występują:
- Übersdorfer, Goldmann, Groß, Grausam, Liebig, Dietrich, Streicher, Fiedler, Hermann, Khepur (Gebur – Gebauer), Kochsmaul, Milich, Kroker, Stebel, Sonnenschein, Müllner, Kalb, Krebs, Hobmann, Großmichel i inne.
Rzadko zdarza się, aby źródła historyczne były tak bogate i tak dobrze udokumentowane. Jeszcze rzadziej zdarza się, aby górnośląscy chłopi na terenach przygranicznych tak długo opierali się zmianom.
Tekst źródłowy
Więcej informacji
Tekst źródłowy nie należy do najłatwiejszych do czytania ze względu na fakt, iż jest to tekst zeskanowany z oryginalnego dokumentu. Nie jest to tekst "przepisany", lecz "przeczytany" przez system OCR. Co za tym idzie, mogą występować błędy w tekście i "dziwne" znaki.
mit diesem Namen und mit einem Schulzen schon 1286 nachweisen.is 1279 treten ein
Angrimann und sein Sohn Heinrich als Lokatoren von Deutsch Zernitz auf,!“ das
Beiwort „Deutsch“, ebenso wie einige deutsche Flurnamen (Roßbach, Fallungen)
reden hier eine deutliche Sprache. Dasselbe gilt von einer ganzen Reihe von Nachbar⸗
dörfern: Knauerdorf — Knurow, Grünwald — Kriewald, Gierartowitz Gieralto⸗
witz (Gerhardsdorf) und Trineck, das selbst in lateinischen Texten mit „In der Tränke“
wiedergegeben wird. Uber die Verbreitung des deutschen Rechts im ganzen Gleiwitzer
Lande hat Scheitza bereits eine gute Ibersicht gegeben.is
Bedeutsam ist es, daß sich in unmittelbarer Nähe oon Gleiwitz, in Trineck, Stroppen⸗
dorf, Haselgrund, das Vorhandensein deutscher bäuerlicher Schichten mit Hilfe der
Namen dieser Bauern (IUbersdorfer, Goldmann, Groß, Grausam, Liebig, Dietrich,
Streicher, Fiedler, Hermann, Khepur, (Gebur — Gebauer), Kochsmaul, Milich,
Kroker, Stebel, Sonnenschein, Müllner, Kalb, Krebs, Hobmann, Großmichel u. a.)
bis ins 16. Jahrhundert hinein nachweisen läßt.10 Selten liegt die Quellenlage so
günstig, selten haben die oberschlesischen Bauern im Grenzgebiet der —EX
lange getrotzt.
Zusammenfassend ergibt sich folgendes Bild über den Besiedlungsvorgang im Industrie⸗
gebiet. Noch vor 120 sind die ersten deutschen Einflüsse spürbar. Der für die damalige
und für die heutige Zeit entscheidende Siedlungsaufban erfolgte etwa zwischen 1247
und 1351, wobei das Hauptgewicht auf die zweite Hälfte des 13. Jahrhunderts zu
legen ist. Träger der Besiedlung waren deutsche Klöster, war der Bischof, waren die
Oppelner Herzöge, allen voran der große Kolonisator Ladislaus (1246-81), waren
schließlich auch deren ritterlichen Lehensleute. Deutsche Kräfte und Formen waren es,
die die ausschlaggebende Rolle in dieser Entwicklung spielten.
Regest 1980.
u Regest 1618.
Vergl. Fußnote 10) und Darstellungen und Quellen, Bd. 23, S. 216.
Urbar von 1532/34 im Staatsarchiv Breslau.
18
401