Gleiwitzer - Beuthener - Tarnowitzer Heimatblatt
Tłumaczenie
Więcej informacji
Tłumaczenie na język polski zostało wykonane automatycznie za pomocą sztucznej inteligencji. W związku z tym, mogą występować błędy w tłumaczeniu. Tłumaczenie dotyczy tylko i wyłącznie części tekstu, która zawiera słowa kluczowe.
Sylwetka nauczyciela z Nieborowic - Johann Cyganek.
Główny nauczyciel J. Cyganek z Neubersdorf (Nieborowice), powiat Gleiwitz Johann Cyganek urodził się 20 października 1879 roku w Bilchengrund, powiat Gleiwitz. Uczęszczał tam do szkoły ludowej, szkoły przygotowawczej, a następnie do seminarium nauczycielskiego, gdzie w 1899 roku zdał egzamin końcowy. Po czterech latach pracy jako młody nauczyciel, w 1904 roku Johann Cyganek objął stanowisko pierwszego nauczyciela w początkowo dwuklasowej szkole ludowej w Neubersdorf, powiat Gleiwitz, gdzie w 1908 roku został mianowany głównym nauczycielem.
29 stycznia 1905 roku ożenił się z Ottilie z domu Schölzel, córką właściciela majątku z Dolnego Śląska, z tego małżeństwa urodziło się czworo dzieci. Johann Cyganek pracował w Neubersdorf do swojej emerytury w 1939 roku. To głównie jego zasługą było, że w 1911 roku, ze względu na stale rosnącą liczbę dzieci, zbudowano czteroklasową szkołę w miejsce starej, jednoklasowej szkoły. Jak to często bywało na terenach wiejskich, pełnił on także różne funkcje honorowe, takie jak przewodniczący lokalnego związku szkolnego, nadzorca majątku i arbiter, którym poświęcał się z zapałem i oddaniem. Jego szczególnym zainteresowaniem była zawsze wspólnota Neubersdorf i ciągłe rozwiązywanie nowych problemów pojawiających się w różnych sprawach gminnych. Niezmiennie dążył do ulepszania i rozwijania spraw i instytucji wspólnoty. Dzięki swojemu praktycznemu podejściu i zdobytemu przez lata doświadczeniu zawsze służył radą i czynem, będąc pomocnym w każdej sytuacji. Niestety, jego zdrowie w ostatnich latach pracy w Neubersdorf pozostawiało wiele do życzenia, przez co musiał przedwcześnie przejść na emeryturę ze względów zdrowotnych. W tym celu już wcześniej nabył skromny domek w pięknych górach Glatz. Po przejściu na emeryturę w 1939 roku przeniósł się tam z rodziną. Niestety, nie dane mu było długo cieszyć się zasłużonym spokojem, gdyż na wiosnę 1946 roku został wraz z rodziną wypędzony ze swojej ojczyzny przez władze. Nowy dom znalazł w Hopsten koło Rheine, a w 1954 roku przeniósł się do swojego syna, doktora prawa W. Cyganek, doradcy podatkowego i biegłego rewidenta, do Marl/Westf., ulica Schillerstraße 26. Tam żył skromnie wraz ze swoją żoną, z którą w 1955 roku świętowali złote gody. W maju 1956 roku zmarła jego żona, dwa lata później, 20 maja 1958 roku, odszedł również on w wieku 79 lat. Już wcześniej przewidywał, że w wyniku wypędzenia wielu jego przyjaciół z Górnego Śląska nie zobaczy już swojej ojczyzny.
Tekst źródłowy
Więcej informacji
Tekst źródłowy nie należy do najłatwiejszych do czytania ze względu na fakt, iż jest to tekst zeskanowany z oryginalnego dokumentu. Nie jest to tekst "przepisany", lecz "przeczytany" przez system OCR. Co za tym idzie, mogą występować błędy w tekście i "dziwne" znaki.
Hauptlehrer J. Cyganek aus Neubersdorf, Kreis Gleiwitz
Johann Cyganek wurde am 20. 10. 1879 in Bilchen-
zrund, Kreis Gleiwitz, geboren. Er besuchte dort die
Volksschule, die Präparandie, anschließend das Leh-
‚erseminar und bestand im Jahre 1899 die Abschluß-
prüfung. Nach vierjähriger Tätigkeit als Junglehrer
kam Johann Cyganek im Jahre 1904 als erster Lehrer
an die zunächst zweiklassige Volksschule in Neubers-
jorf, Kreis Gleiwitz, wo er 1908 auch seine Ernen-
ung zum Hauptlehrer erfolgte. Er hat sich am
29. 1. 1905 mit Ottilie, geb. Schölzel, einer Gutsbe-
sitzerstochter aus Mittelschlesien, verheiratet, aus
dieser Ehe sind vier Kinder hervorgegangen.
Johann Cyganek hat in Neubersdorf bis zu seiner
Pensionierung im Jahre 1939 erfolgreich gewirkt. Es
war seinem Verdienst größtenteils zuzuschreiben, daß
im Jahre 1911 bei der immer mehr ansteigenden Kin-
derzahl eine vierklassige Schule gegenüber dem al-
ten einklassigen Schulgebäude gebaut wurde. Wie es
insbesondere bei den Lehrern auf dem Lande allge-
mein üblich war, so hat auch er im Laufe der Jahre
verschiedene Ehrenämter bekleidet, wie das Amt des
dortigen Schulverbandsvorstehers, des Amtsvorstehers
und des Schiedsmannes, alles Tätigkeiten, denen er
sich mit Fleiß und Hingabe widmete. Sein besonderes
Interesse aber galt ständig der Gemeinde Neubersdorf
und den immer wieder neu auftretenden Problemen in
den verschiedenen Gemeindeangelegenheiten. Uner-
müdlich war sein Bestreben, die gemeindlichen Belange
und Einrichtungen zu bessern und zu fördern. Mit
seinem praktischen Sinn und den im Laufe der Zeit
gesammelten Erfahrungen stand er jedem mit Rat und
Tat selbstlos und immer hilfsbereit zur Seite.
Leider ließ seine Gesundheit in den letzten aufre-
genden Jahren in Neubersdorf sehr zu wünschen übrig,
sodaß er aus gesundheitlichen Rücksichten vorzeitig in
den Ruhestand treten mußte. Zu diesem Zwecke hatte
ar schon Jahre vorher ein bescheidenes Häuschen in
dem schönen Glatzer Bergland erworben. Nach seiner
Pensionierung im Jahre 1939 siedelte er mit seiner
Familie sofort dahin über. Hier war es ihm leider
nicht lange vergönnt, wohlverdiente Ruhetage zu ver-
bringen. Denn im Frühjahr 1946 wurde er mit seinen
Angehörigen aus der Heimat vertrieben. Seine erste
Zuflucht fand er in Hopsten bei Rheine, im Jahre 1954
zog er zum Sohne Dr. jur. W. Cvganek, Steuerberater
und Buchprüfer, nach Marl/Westf., Schillerstraße 26.
Hier war es ihm und seiner Frau noch beschieden, im
Jahre 1955 das Fest der goldenen Hochzeit zu bege-
hen. Im Mai 1956 verstarb seine Ehefrau, zwei Jahre
später, am 20. 5. 1958 folgte er ihr im Tode nach,
im Alter von 79 Jahren. Schon wie: er bei der Ver-
treibung leider voraussah, hat auch er wie die vielen an-
deren im Tode vorangegangenen schlesischen Lands-
leute seine Heimat nicht mehr gesehen.
40 Jahre
im Dienst der Schule
Am 1. April dieses Jahres konnte Herr Hauptlehrer Paul Sikora, ein gebürtiger
Plesser, sein vierzigjähriges Dienstjubiläum begehen. Der Jubilar war bis zur LosS-
reißung seiner Heimat an den Volksschulen Groß-Weichsel und Kobielitz tätig. Er
fand eine zweite Heimat im .Kreise Gleiwitz, wo er in Smolnitz und Kieferstädtel als
Erzieher tätig war. Bevor er im Kreise Gleiwitz seßhaft wurde, amtierte er als Flücht-
23